Kosmos na lekcjach geografii

Trudno w kilku słowach określić, czym tak naprawdę jest edukacja kosmiczna albo nauczanie o kosmosie. W tak szerokim terminie zawiera się niewątpliwie szereg spokrewnionych ze sobą dziedzin – poczynając od astronomii, przez astronautykę, fizykę i chemię, a kończąc na biologii, naukach społecznych, ekonomii i geografii. Podczas nauczania każdego z tych przedmiotów można i warto posiłkować się nie tylko podręcznikowymi, teoretycznymi opisami, ale przede wszystkim dostępnymi na wyciągnięcie ręki przykładami stosowania inżynierii kosmicznej w praktyce. Geografia jest świetnym dowodem na powyższą tezę ze względu na wykorzystywanie różnych metod teledetekcji i obserwacji satelitarnych.

Fotografia przedstawia wyschnięte koryto okresowego potoku Tsauchab. Źródło: www.esa.int

Naukowcy z Centrum Badań Kosmicznych PAN współpracujący z ESERO przygotowali zestaw nietypowych i ciekawych materiałów dydaktycznych, które mogą być wykorzystane zarówno podczas lekcji geografii, jak i na zajęciach dodatkowych. Zostały one skomponowane w taki sposób, by instrukcje w nich zawarte można było wpleść w lekcje omawiające np. podstawowe informacje o mapach, globalnych procesach gospodarczo-ekonomicznych, klęskach żywiołowych czy różnych źródłach energii. Scenariusze pokazują, jak korzystać z ogólnodostępnych źródeł wiedzy i multimediów pozyskiwanych z satelitów obrazujących pracujących w programach powiązanych z Europejską Agencją Kosmiczną – większość z nich była do tej pory znana tylko specjalistom w dziedzinie meteorologii czy teledetekcji.

Przykryty śniegiem Kraków w styczniu 2014 roku. Fotografia wykonana przez satelitę Kompsat-2. Źródło: www.esa.int

Każdy ze scenariuszy może zostać wykorzystany na wiele sposobów. Na przykład analiza historii rozbudowy kopalni Bełchatów na podstawie historycznych zdjęć satelitarnych i danych o głębokości wyrobiska może posłużyć do omówienia problemu nadmiernego zużycia energii elektrycznej i surowców naturalnych. Opracowywanie informacji zebranych przez odpowiednie oprogramowanie na lekcji bądź samodzielnie przez uczniów w domu może być ciekawym zadaniem i inspiracją do dalszych poszukiwań. Schematy odnajdywania i pozyskiwania odpowiednich zdjęć satelitarnych można wykorzystać później do opracowania własnych lekcji, których tematem będzie na przykład najbliższa okolica szkoły lub cel wycieczki (park krajobrazowy itp.).