Dziura ozonowa coraz mniejsza
Po przeanalizowaniu danych z siedmiu satelitów monitorujących stan powłoki ozonowej Ziemi klimatolodzy poinformowali o zmniejszeniu się poziomu substancji odpowiedzialnych za powstawanie dziury ozonowej. Od wielu lat środowisko naukowe zwracało uwagę na dramatyczne tempo zanikania warstwy ozonu chroniącego życie na Ziemi przed silnym promieniowaniem ultrafioletowym. Apele naukowców przyniosły wreszcie zauważalne efekty.
Zmniejszanie się – począwszy od lat siedemdziesiątych – stężenia ozonu w atmosferze, powiększająca się dziura ozonowa i w konsekwencji wzrost ekspozycji organizmów żywych na promieniowanie ultrafioletowe odpowiadają według naukowców za wzrost liczby zachorowań na raka skóry wśród ludzi i zwierząt oraz za degradację ich systemu odpornościowego, a także za wymieranie mikroskopijnego fitoplanktonu. Według wielu badań niektóre gatunki tych drobnych organizmów od dawna znajdują się na skraju tolerancji promieniowania UV. Przez lata tempo zanikania warstwy ozonowej nieustannie rosło. Dopiero ogólnoświatowe porozumienia umożliwiły zatrzymanie tego niezwykle groźnego zjawiska.
Śledzenie długotrwałych zmian poziomu stężenia ozonu w atmosferze – gazu występującego w stanie wolnym na wysokościach od 11 do 50 km nad powierzchnią Ziemi – wymaga wyjątkowych środków. Jednym z czynników utrudniających taki monitoring są na przykład naturalne zmiany stężenia ozonu wynikające z aktywności słonecznej czy pór roku. Obserwacje satelitarne umożliwiają śledzenie zmian zachodzących w ozonosferze, jednak pojedyncze projekty satelitarne rzadko trwają dłużej niż kilka lat. Dlatego dla uzyskania obrazu długofalowych tendencji konieczna jest łączona analiza danych archiwalnych z wielu misji satelitów obserwacyjnych. Takiej właśnie analizy dokonali naukowcy z biura Europejskiej Agencji Kosmicznej.
W dotychczasowych holistycznych analizach korzystano z danych sięgających połowy lat dziewięćdziesiątych, a przypadku badań bardziej szczegółowych najstarsze brane pod uwagę pomiary pochodziły z 2001 roku. Wśród pięciu satelitów, które posłużyły za źródło tych danych, były europejski Envisat, kanadyjski SciSat oraz szwedzki Odin.
W najnowszych badaniach z 2017 roku naukowcy sięgnęli także do danych z satelity NASA Earth Radiation Budget Satellite (wystrzelonego w 1984 roku) i fińskiego satelity Suomi NPP, dzięki czemu rozszerzyli zakres analiz aż do połowy lat osiemdziesiątych. Pozwoliło to zaobserwować degradację warstwy ozonowej przed 1997 rokiem i jej stopniową odbudowę w następnych latach.
W ramach inicjatywy ESA „Earth Watch” planowana jest misja Altiusa, małego satelity przeznaczonego do badań warstwy ozonowej metodą obrazowania w wysokiej rozdzielczości. Przewidziany okres działania tego satelity to lata 2021–2024.
