Kosmos w Szkole 2019 – Relacja

Kosmos w Szkole – Szkoła w Kosmosie

Po raz kolejny zaprosiliśmy edukatorów i edukatorki z całej Polski do Centrum Nauki Kopernik na konferencję Kosmos w Szkole. W trakcie weekendu wypełnionego różnorodnymi formatami zgłębialiśmy tajniki przemycania kosmicznych tematów oraz doświadczeń do codziennej pracy w szkole. Jest to dla nas bardzo ważny czas, gdyż możemy zaprezentować nasze kosmiczne inspiracje oraz projekty proponowane przez Europejską Agencję Kosmiczną.

Tematem przewodnim konferencji była wyprawa na Księżyc. Nie mogło być inaczej, gdyż w tym roku obchodziliśmy okrągłą pięćdziesiątą rocznicę lądowania misji Apollo 11 na Srebrnym Globie. Motyw przewodni pozwolił nam zbudować bardzo spójny plan całego wydarzenia, w którym nie zabrakło marzeń o zbudowaniu swojej bazy księżycowej jak również chwili refleksji nad konsekwencjami, jakie mogą nas dotknąć, gdy będziemy patrzeć tylko w górę zapominając o tym co mamy tu na Ziemi.

Wiemy, że nie samą nauką żyje człowiek 🙂 Staraliśmy się przygotować inspirującą przestrzeń do rozmów o kosmicznej edukacji, dlatego przez cały czas trwania konferencji mogliśmy oglądać wystawę astronomicznych zdjęć. Przedstawiała prace trzech miłośników astrofotografii Piotra Potępy, Marka Nikodema i Michała Kałużnego, którzy z niesamowitą pasją i dokładnością prezentują najpiękniejsze zjawiska astronomiczne. Wyruszają w podróże dalsze i bliższe, by uchwycić często trudne do zaobserwowania pozycje z kosmicznego menu.

Naszą konferencję rozpoczęliśmy od przedstawienia aktualnych działań Europejskiego Biura Edukacji Kosmicznej w Polsce oraz aktywności prowadzonych przez Biuro Edukacji ESA. Wiele konkursów i wyzwań nadal jest na wyciągnięcie ręki, serdecznie zapraszamy do tworzenia zespołów i wzięcia w nich udziału.

Wykład otwarcia pt. „Powrót na Księżyc – dlaczego, jak i po co?” wygłosił dr Piotr Witek z Planetarium Centrum Nauki Kopernik. Przybliżył nam hipotezy na powstanie Księżyca, opowiedział co nieco o geologii i strukturach obecnych na powierzchni (i pod nią) naszego naturalnego satelity. Usłyszeliśmy też o przeszłych i aktualnych misjach odwiedzających Księżyc, nie pomijając oczywiście ich celów. Na koniec przyjrzeliśmy się planom na przyszłość, i ewentualnym problemom z dochowywaniem ogłaszanych ambitnie harmonogramów.

Najważniejszą częścią konferencji były warsztaty tematyczne, które w najlepszy sposób pozwalają nam podzielić się naszym podejściem do edukacji. Ważnym jest, by wprowadzać do szkół doświadczenia oraz tworzyć uczniom i uczennicom przestrzeń do kreatywnego myślenia, pozwalać na popełnianie błędów i wyciąganie na ich podstawie wniosków. Nauka wciąż szuka odpowiedzi na różne pytania badawcze. Dlatego pozwalajmy dzieciom i młodzieży na odkrywanie praw przyrody i ich umiejętne weryfikowanie.

W trakcie pięciu warsztatów poruszaliśmy się po różnych aspektach i konsekwencjach przenosin na Księżyc. Edukatorzy i edukatorki, którzy wybrali warsztaty „Energia z kosmosu”, zastanawiali się jak będą w stanie pozyskiwać energię poza Ziemią. W ruch poszły nie tylko panele fotowoltaiczne, ale nawet ziemniaki i ogórki kiszone J Tajemnicza „Wyprowadzka na Księżyc” zabrała osoby uczestniczące w podróż z wyobraźnią. Zastanawiały się jak miałaby wyglądać i co w sobie zawierać ich wymarzona baza księżycowa. Wszystko to z wykorzystaniem metod projektowania 3D i przeglądarkowego narzędzia Tinkercad. Warsztaty „Księżycowy ogród” były bardziej konstruktorskie – prototypowaliśmy i budowaliśmy układy upraw hydroponicznych. Cóż innego możemy zrobić, gdy nie mamy żyznej gleby przy habitacie a chcemy wyhodować np. marchewki? Podczas warsztatów „(Kosmiczne) śmieci” nauczyciele i nauczycielki zastanawiali się co robić z śmieciami. Jak się okazuje nie tak łatwo jest ocenić jak powinniśmy segregować nasze domowe odpadki. A co dopiero z nimi zrobić, kiedy będziemy zamknięci w bazie na innym globie, uzależnieni od dostaw z Ziemi? Z kolei podczas warsztatów „Niepewna przyszłość” próbowaliśmy wykorzystać zdjęcia satelitarne oraz grę polegającą na przyjmowaniu spojrzeń osób z różnych miejsc świata, do rozważań na temat konsekwencji zmian klimatycznych.

Uczestnicząc w konferencjach zawsze mamy poczucie, że byliśmy tylko na wybranych aktywnościach i nie wiemy co działo się za drzwiami innych warsztatów. A przyjeżdżamy przecież po jak najwięcej inspiracji. W tym roku zapewniliśmy przestrzeń na podsumowanie wszystkich warsztatów tematycznych. Uczestnicy i uczestniczki zostali podzieleni tajemniczymi kolorami na grupy, by w wspólnej przestrzeni odnaleźć się i omówić wszystkie poruszane zagadnienia. Zastanawiali się, jak wprowadzić poszczególne tematy do szkoły, jakie dostrzegają trudności przy wykonywaniu doświadczeń czy projektów na zajęciach i jak sobie z tymi problemami poradzić.

Pełni pomysłów i inspiracji przenieśliśmy się na wykład dr Łukasza Lamży, popularyzatora nauki, filozofa i fizyka. W swoim wykładzie pt. „Dlaczego i po co lecieć w kosmos?” przedstawił motywacje jakie nami kierują kiedy sięgamy coraz dalej, coraz głębiej, poza granice znanego świata. Od podróżników, odkrywców nowych lądów i wysp odróżniają nas jedynie możliwości technologiczne i obecny stan wiedzy podczas gdy powody pozostają niezmienne.

Pierwszy dzień zakończyliśmy projekcjami filmowymi. Po wysłuchaniu wykładu podzieliliśmy się na dwie grupy. Jedna udała się do Planetarium Centrum Nauki Kopernik na seans „Szybciej niż światło”, poświęcony podróżom międzygwiezdnym. Była to wycieczka w przyszłość na pokładzie statku wyposażonego w silnik na antymaterię, a nawet napęd warp – prosto ze Star Treka. Dzięki ludzkiej ciekawości oraz wytrwałości jesteśmy w stanie dotrzeć coraz dalej. Druga grupa obejrzała film „Antropocen: epoka człowieka”. Był on okazją do otrzeźwiającego przyjrzenia się, w globalnej perspektywie, horrorowi teraźniejszości, w której ludzka ingerencja, w tym też ta technologiczna, przekształca w sposób bezprecedensowy – powierzchnię naszej planety wraz z jej ekosystemami czy organizację społeczeństw. Film ten można zobaczyć w bloku Akademii Dokumentalnej „Planeta B nie istnieje”

Z tego co dotarło do naszych uszu, wielu uczestników i uczestniczek do późnych godzin nocnych kontynuowało rozmowy i dzieliło się kosmicznymi inspiracjami. Mamy nadzieję, że społeczność edukatorów i edukatorek wprowadzających tematykę kosmiczną do szkół będzie rosła a my będziemy Was w tym wspierać.

Drugi dzień konferencji rozpoczęliśmy od gorącej kawy i jesiennej herbaty. Pełni energii przeszliśmy do warsztatów metodycznych „O co pytamy, gdy zadajemy pytanie?”. W dobie zalewania nas kaskadami informacji, umiejętność krytycznej weryfikacji danych i właściwego stawiania pytań jest niesamowicie istotna. Zastanawialiście się jak to jest, że w dzieciństwie ciągle zadajmy pytania o otaczający nas świat ale z wiekiem tych pytań jest coraz mniej. Czy już wszystko wiemy o świecie? Z pewnością nie, więc co się dzieje z naszą ciekawością? W trakcie tych warsztatów w aktywny sposób poznawaliśmy metody pracy uruchamiające w młodych osobach chęć do zadawania pytań oraz zastanawialiśmy się – jak zadawać pytania, aby miały one wartość badawczą oraz ułatwiały uczniom i uczennicom naukę.

Nieodzownym elementem naszej konferencji jest oddanie głosu Wam – edukatorom i edukatorkom, którzy prowadzicie kosmiczne projekty i nie boicie się, by w waszych szkołach i placówkach edukacyjnych technologie kosmiczne gościły na co dzień. W trakcie tzw. „Minutek” dwunastka uczestników i uczestniczek przedstawiała pozostałym swoje pomysły i osiągnięcia w dziedzinie edukacji kosmicznej. Tematy były bardzo różnorodne i niesamowicie inspirujące.

Na podsumowanie konferencji nie zostało nam nic innego jak tylko podziękować Wam drodzy nauczyciele i nauczycielki, że chcecie przyjeżdżać do nas i nie boicie się wprowadzania doświadczeń oraz tematyki kosmicznej do Waszej codziennej praktyki edukacyjnej. Jesteśmy przekonani, że materiały wzbogacone o historie oraz ciekawostki z zakresu astrofizyki i technologii kosmicznych są dla uczniów i uczennic miłą odmianą. Świat rozwija się tak szybko, a kosmos rozpościera przed nami niezbadane działy nauki i technologii. Dlatego warto interesować nimi młodzież, która stanie przed wyzwaniami, o których nie mamy aktualnie pojęcia.

Dziękujemy wszystkim osobom pracującym w Pracowni Edukacji Centrum Nauki Kopernik oraz naszym partnerom merytorycznym: Centrum Edukacji Obywatelskiej, Polskiemu Stowarzyszeniu Zero Waste, Against Gravity i Piotrowi Krupińskiemu, bez których to wydarzenie nie byłoby tak ciekawe, a tematy tak profesjonalnie przygotowane.

Cały Zespół ESERO-Polska: Olek Jasiak, Justyna Średzińska, Marcin Gołębiewski i Alicja Rygier życzy wam wielu kosmicznie-edukacyjnych przygód! Nie możemy się doczekać, by przygotować kolejną edycję Kosmosu w Szkole.