Podsumowanie pracy ESERO Polska w 2017 roku

Jednym z efektów wstąpienia Polski do Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) w 2012 roku było uzyskanie przez Polaków dostępu do wypracowanego przez dziesięciolecia wachlarza innowacyjnych zasobów edukacyjnych o tematyce kosmicznej. W kwietniu 2014 roku agencja wybrała Centrum Nauki Kopernik jako polskiego koordynatora projektu ESERO, odpowiedzialnego za upowszechnianie, a także współtworzenie tych właśnie zasobów w naszym kraju.

Głównym celem projektu jest rozwijanie zainteresowań i kompetencji uczniów w zakresie przedmiotów ścisłych poprzez wykorzystanie tematyki astronautycznej i nowoczesnych metod nauczania. Drugi cel to wspieranie rozwoju karier w dziedzinach STEM. ESERO-Polska konsekwentnie realizuje te założenia poprzez liczne aktywności organizowane w Centrum Nauki Kopernik oraz wielu innych miejscach w kraju.

Nauczyciele podczas wykładów na warsztatach „Kosmos w szkole 2017”. Fot. CNK

Kosmos w szkole

Sztandarowym wydarzeniem odbywającym się dorocznie w ramach programu ESERO są jesienne dwudniowe warsztaty „Kosmos w szkole”. Skupiają one nauczycieli i edukatorów zainteresowanych wykorzystywaniem tematyki kosmicznej w nauczaniu. Spotkanie ma charakter konferencji połączonej z dużą dawką warsztatów tematycznych. Podczas tegorocznego wydarzenia, w którym udział wzięło prawie 100 osób, na zajęciach praktycznych akcentowano problematykę związaną z atmosferą ziemską, globalnym ociepleniem, budową wewnętrzną planet oraz podstawami programowania. Zarysowano również wartość konstrukcjonizmu w edukacji szkolnej. „Kosmos w szkole” 2017 był również okazją dla edukatorów do przedstawienia, w formie krótkich seminariów, realizowanych przez siebie projektów. Zaprezentowane uczestnikom materiały edukacyjne zostaną przekazane nauczycielom po to, by mogli organizować podobne warsztaty dla swoich podopiecznych w szkołach.

Konkursy międzynarodowe – Astro Pi i CanSat

W ramach programu ESERO Centrum Nauki Kopernik wspiera także, we współpracy z siecią zewnętrznych partnerów, organizację ponadnarodowych wydarzeń Europejskiej Agencji Kosmicznej w Polsce. W 2017 roku ruszyły kolejne edycje dwóch cenionych konkursów międzynarodowych: CanSat i Astro Pi.

Do pierwszego z nich zgłosiło się – w 42 drużynach – 216 osób z całej Polski. Jury konkursu wybrało 25 drużyn. W 2018 roku będą one realizowały swoje projekty badawcze przy użyciu minisatelitów. Uczniowskie grupy, które zgłosiły się do konkursu CanSat będą badały między innymi takie parametry jak stopień zróżnicowania rzeźby terenu czy pokrycia powierzchni Ziemi szatą roślinną. Dzięki pomysłowości uczestników finały konkursu, zaplanowane na kwiecień 2018 roku, zapowiadają się bardzo ciekawie.

Z kolei konkurs Astro Pi zgromadził w Polsce 44 drużyny zgłoszone do misji specjalnej oraz 31 drużyn pragnących wziąć udział w misji podstawowej. Spośród zarejestrowanych ekip aż 39 zostało zakwalifikowanych przez Europejską Agencję Kosmiczną do kolejnego etapu misji specjalnej i 25 do misji zero. Na uwagę zasługuje fakt, że w tym roku duża liczba osób zainteresowanych konkursem to – obok gimnazjalistów – uczniowie szkół podstawowych. W ramach misji specjalnej uczniowskie drużyny mają za zadanie zaprogramowanie badania naukowego we wnętrzu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Wśród nadesłanych projektów znalazło się wiele ambitnych, między innymi rejestracja zmian prędkości stacji w zależności od jej odległości od Ziemi, obserwacja zmian temperatury i ciśnienia we wnętrzu stacji podczas wzmożonej pracy astronautów czy utworzenie dokumentacji fotograficznej różnych typów chmur widzianych z kosmosu. Za sprawą uczestników konkursu edukacyjny mikroświat wychodzi na orbitę!

Rozwój edukatorów – warsztaty

W 2017 roku ESERO-Polska położyło duży nacisk na rozwój warsztatów, których celem jest szkolenie nauczycieli i udostępnianie scenariuszy lekcji opartych na pracy z zastosowaniem metody badawczej w szkołach. Wśród nowych warsztatowych tematów, zaprezentowanych m.in. podczas tegorocznej edycji „Kosmosu w szkole” czy Forum KMO, znalazły się: badanie gleby marsjańskiej, konstruowanie komory mgłowej, opis właściwości fizycznych różnych materiałów oraz wykorzystanie aplikacji komputerowych do obserwacji statków kosmicznych. W ramach przygotowania do konkursu CanSat w Centrum Nauki Kopernik zorganizowane zostały natomiast specjalistyczne seminaria dla nauczycieli. W ich trakcie edukatorzy nauczyli się podstaw programowania i rozwinęli swoje umiejętności kierowania grupą uczniów startujących w zawodach międzynarodowych.

Zarówno konferencje, i warsztaty, jak i seminaria najczęściej organizowane były – i nadal są – w Centrum Nauki Kopernik. W 2017 roku ESERO-Polska starało się wychodzić ze swoimi aktywnościami edukacyjnymi poza Warszawę, na przykład prezentując nowe materiały edukacyjne Spacecraft Material Kit w Regionalnym Centrum Naukowo-Technologicznym w Podzamczu koło Chęcin (niedaleko Kielc) czy obejmując patronatem organizowany przez lokalnych edukatorów – w ramach tego międzynarodowego święta kosmosu – World Space Week we Wrocławiu. Do programu ESERO dołączyło trzech ambasadorów kosmicznych (Małgorzata Pawlik-Podgórska, Bogna Pazderska, Waldemar Grabowski) oraz zwycięscy zeszłorocznej edycji konkursu CanSat – zespół CANpernicus. Zainaugurowany w tym roku program ambasadorski ma na celu dotarcie do jeszcze szerszej grupy uczniów i nauczycieli w całym kraju. Zadaniem ambasadorów jest organizacja wydarzeń edukacyjnych związanych z tematyką kosmiczną tam, gdzie zespół ESERO-Polska nie może dotrzeć. W przyszłości będą oni odpowiedzialni również za aktywizację i podtrzymywanie pracy lokalnych grup uczniowskich.

Krok do przodu

Zachęcanie nauczycieli z różnych części Polski do angażowania się w edukację kosmiczną będzie priorytetem ESERO również w 2018 roku. Planowane jest zwiększenie liczby zajęć organizowanych poza Centrum Nauki Kopernik. Proces popularyzacji wiedzy o kosmosie odbywać się będzie we współpracy z lokalnymi partnerami, szkołami i instytucjami kultury. Trwa również przygotowywanie scenariuszy zajęć, które będzie można za darmo pobrać ze strony internetowej www.esero.kopernik.org.pl i swobodnie wykorzystywać na zajęciach w szkole. W Warszawie natomiast koordynatorzy programu ESERO zamierzają wprowadzić nową formę zwiedzania wystawy Patrz: Ziemia! w planetarium Niebo Kopernika. Przestrzeń galerii zostanie opisana w sposób pozwalający grupom szkolnym na realizację bardziej samodzielnych zajęć dotyczących Ziemi i kosmosu podczas wizyty w Centrum. Planowane jest także podtrzymanie cieszącego się dużym powodzeniem cyklu wykładów „Prosto z Nieba” – organizowanych w planetarium CNK spotkań ze specjalistami pracującymi w branży kosmicznej oraz pracownikami naukowymi prowadzącymi badania nad kosmosem.