Relacja uczestnika z warsztatu dla nauczycieli w Belgii

Warsztaty dla nauczycieli: E-robotic lab
Temat warsztatów: Misja na Marsa
Data: 15 – 17 marca 2015
Lokalizacja: Redu, Belgia

W czasie warsztatów uczestnikom zaprezentowano innowacyjny sposób wykorzystania kontekstu badań kosmicznych do realizacji kluczowych zagadnień szkolnej podstawy programowej przedmiotów z zakresu STEM (nauki przyrodnicze, technologia komputerowa, technika, matematyka), w szczególności fizyki i programowania, takich jak zmiany stanów skupienia i ruch.

Podczas zajęć uczestnicy budowali marsjańskiego łazika wyposażonego w sondę do pomiaru temperatury substancji stałych i ciekłych, a także pisali program sterujący ruchem łazika. Sterowanie ruchem odbywało się za pomocą czujników dotykowych, czujników do pomiaru światła odbitego i czujników położenia (obrotu łazika). Zadaniem łazika było przejechanie z platformy lądownika do miejsca badań i zbadanie zmian temperatury substancji podczas jej ogrzewania w funkcji czasu. Badana ciecz była najpierw schładzana aż do zmiany stanu skupienia na stały, a następnie ogrzewana do temperatury otoczenia. Celem eksperymentu było stwierdzenie, jaki rodzaj cieczy łazik „odkrył na Marsie” na podstawie pomiarów temperatury.

Łazik zbudowany przez Franklina Neyta (Belgia) i Mariana Talara (Polska).

Uczestnicy warsztatów budują łaziki marsjańskie

Wszyscy uczestnicy warsztatów i prowadzący Antoine Hubert, administrator e-robotics lab (pierwszy z lewej). Siódmy z prawej to belgijski astronauta Frank De Winne, który ma za sobą dwie misje na Międzynarodową Stację Kosmiczną i w sumie 198 dni w kosmosie. Podczas pobytu na stacji w 2009 roku wziął udział w drugim bezpośrednim połączeniu radiowym z Polską. W ramach projektu Centrum Nauki Kopernik „Niebo nad Warszawą” odpowiedział na kilkanaście pytań zadanych przez polskie dzieci.

Łazik poruszał się po specjalnie w tym celu przygotowanym terenie symulującym powierzchnię Marsa. Budując łazika i pisząc program sterujący jego ruchem, należało uwzględnić rodzaj powierzchni, po której łazik miał się poruszać, konfigurację terenu i zadanie do wykonania. Podczas eksperymentu na ekranie komputera można było obserwować zmieniający się w czasie wykres pomiarów przesyłanych przez łazika i porównać go z przewidywaniami eksperymentatora.

Nasz łazik w akcji

Podczas pomiarów

Ćwiczenia praktyczne zaprezentowane podczas warsztatów pomogą nauczycielom w kształceniu u uczniów różnorodnych umiejętności poprzez podejście badawcze i zastosowanie metod naukowych. W ten sposób można połączyć naukę z fantastyczną zabawą, która w maksymalnym stopniu angażuje uczniów poprzez doskonałą symulację realnych problemów rozwiązywanych podczas projektowania kosmicznych misji badawczych.

Przeszkodą we wdrożeniu projektu w polskich szkołach może być kwestia finansowa. Zestaw (dwa boxy: podstawowy i dodatkowy z detektorami) elementów do budowy sterowanych i programowalnych łazików-robotów kosztuje około 2,5 tys. złotych.

W warsztatach wzięło udział 16 nauczycieli z krajów członkowskich ESA, po jednym z Polski, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Danii, Holandii, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Portugalii, Rumunii i Czech oraz kilku z Belgii.

Uczestnicy warsztatów

Zajęcia odbywały się na terenie stacji kontroli satelitarnej ESA w miejscowości Redu w Ardenach w Belgii. Specjalnie do tego celu ESA zbudowała salę wspaniale wyposażoną w aparaturę techniczną i pięknie zaaranżowaną zgodnie z charakterem warsztatów.

Stacja ESA w Redu, Belgia

E-robotics lab

Uczestnicy warsztatów nocowali w Euro Space Center oddalonym o ok. 5 km od stacji, skąd byli dowożeni na zajęcia wynajętym przez organizatora autokarem. Euro Space Center jest ośrodkiem dla młodzieży szkolnej, w którym uczniowie mogą poznawać historię eksploracji kosmosu, wykonywać ćwiczenia zbliżone do tych, które wykonują astronauci podczas treningów, sterować ruchem promu kosmicznego w symulatorach czy doświadczać symulowanej grawitacji księżycowej. Centrum wyposażone jest w bazę noclegową – kilkaset łóżek w salach do 10 łóżek. Uczniowie przyjeżdżają na dwa, trzy dni i realizują przygotowany dla nich program. Centrum znajduje się ok. 20 km od miasta Libramont, do którego z Brukseli można dostać się pociągiem (2,5 godz.jazdy pociągiem IC).

Replika promu kosmicznego w Euro Space Center

„Spacer po powierzchni Księżyca” w Euro Space Center

„Kabina sterownicza wahadłowca”

Poza zajęciami warsztatowymi organizatorzy zorganizowali dla uczestników bardzo interesującą wycieczkę do średniowiecznego zamku w Bouillon, późnym wieczorem ze zwiedzaniem zamku z pochodniami.

Podczas zwiedzania zamku w Bouillon

Podczas zwiedzania zamku w Bouillon

Całkowicie poza programem (zapowiedziane dopiero kilka dni wcześniej) odbyło się spotkanie z królem Belgii Filipem, który wraz przedstawicielami rządu Belgii odwiedził stację w Redu. Uczestnicy warsztatów przedstawili królowi i towarzyszącym mu osobom cel warsztatów i rezultaty swej pracy, czyli poruszanie się łazika po terenie marsjańskim, proces programowania oraz pomiary temperatury. Po spotkaniu z królem Filipem nauczyciele mieli okazję porozmawiać z astronautą Frankiem De Winne, który mu również towarzyszył.

Na zdjęciu Frank De Winne i Marian Talar

Autor relacji: Marian Talar